Luk 22 | SPL | STEP | (Mataio 26:1-5,14-16 Mareko 14:1-2,10-11 Yoane 11:45-53) Otmu Natik Hombaŋ ya tâlâhuop. Otmu hombaŋ yakât kutŋe âlâmâ “Tihit tihit Hombaŋ” yawu sâmai.

Luke 22

Yesu muâkgât den sâm hikuwi.

(Mataio 26:1-5,14-16 Mareko 14:1-2,10-11 Yoane 11:45-53)

1 Otmu Natik Hombaŋ ya tâlâhuop. Otmu hombaŋ yakât kutŋe âlâmâ “Tihit tihit Hombaŋ” yawu sâmai. 2 Hombaŋ ya tâlâhumu yanâmâ hotom uminiwi ya yeŋgât kunlipyeŋe otmu Mosehât girem den kâsikum yiŋgiminiwiŋe menduhuakmâ Yesu kumunŋe mumbuap sâm yakât den hikuwi. Yawu gârâmâ Yesu mem kuŋetâ mumu lohimbiŋe ekmâ kuk otmaihât yok pilâm lohotŋan mem kuŋetâ mumbuap yakât den hikuwi.

Yurasiŋe Yesu betŋehen kioŋbuapgât sâop.

3 Otmu sâp yan Yesuhât hoŋ bawalipŋe kâiân yâhâp yâk yeŋgâlen gâtŋe âlâ, kutŋe Yurasi sâm, yâkât biwiŋan Satanŋe kioŋop. Satanŋe biwiŋan kioŋmu hotom uminiwi yeŋgât kunlipyeŋe otmu opon kâmbukŋahât tembe lâu yeŋgât kunlipyeŋe yeŋgâlen ariop. Ari Yesu menomai yakât ekyongop. 5 Ekyongomu nâŋgâm heroŋe otmâ hâmeŋe waŋnomai yakât ekuwi. 6 Otmu girawu tuhum yok pilâm meŋetâ lohimbiŋe ki eknomai yakât nâŋgâm manop.

Yesu hoŋ bawayâhâtŋaŋe sot um mem dinŋan tuhuowot.

(Mataio 26:17-25 Mareko 14:12-21 Yoane 13:21-30)

7 Natik Hombaŋ ârândâŋ lama nanŋe gâim katmâ Anitâhât hotom uminiwi. 8 Sâp ya tetemu Yesuŋe Petoro yet Yoane yuwu sâm ekyotgom hâŋgânyotgop. “Yetŋe kulet sâm Yerusalem kapiân yâhâ sot umutâ gamunŋe orowâk nenom.”

9 Sâmu sâowot. “Emet wosan ari sot umutŋe semu gaŋetâ orowâk nenom?”

10 Sâmutâ sâop. “Kapiân yâhâmutâ hoŋ bawa lok âlâ âsâpŋe lâuakmâ arimu ekdomawot. Lok ya ekmâ betŋan watmâ ari emet âlâen yâhâmu ekmâ yan yâhâromawot. 11 Yâhâmâmâ emet yakât amboŋe yuwu sâm ekuromawot. “Nengât bawapinenŋaŋe yuwu yap. “Nâŋe hoŋ bawalipne meyekmune emet yukât biwiŋe âlâen tatmâ sot um nenom.” Yawu yap yakât otmâ emet biwiŋe ya tiripnotgorâ ekde,” yawu sâm ekuromawot. 12 Yawu sâm ekumutâ lok yaŋe dâiyelekmâ emet biwiŋe âlâ mem heŋgeŋguŋetâ tap ya tiripyotgowuap. Tiripyotgomu yanâmâ senŋe âlâlâ mem dinŋan tuhuromawot.”

13 Yawu sâm hâŋgânyotgomu yâhâowot. Yâhâ Yesuŋe den ekyotgop watmâ senŋe âlâlâ mem dinŋan tuhuowot.

Yesuŋe hoŋ bawalipŋe orop sot newi.

(Mataio 26:26-30 Mareko 14:22-26 1 Korinti 11:23-25)

14 Mem dinŋan tuhumutâ emetsâpŋe otmu yan Yesuŋe hoŋ bawalipŋe nombotŋe meyekmu yâhâ sot newi. 15 Nem tatŋetâ Yesuŋe yuwu sâm ekyongop. “Sâmune nâŋgâŋet. Anitâhât den ki lâum manmaiŋe menekmâ Roma yeŋgât bâtyeŋan katnekŋetâ yâkŋe mem âlâlâ tuhunekŋetâ sâtgum mumbom. Yakât otmâ aŋgoân yen orop tatmâ lau konok sot nem buku oraŋgim mannomgât nâŋgâm biwinaŋe mem manmâ gan. 16 Yâhâ hâmbâi Anitâŋe hâŋgânnohomu âwurem gewom yanâmâ nâhât âine yakât bulâŋe bâiŋe tetewuap. Sâp yanâmâ nenŋe menduhuakmâ orowâk tatmâ sot nem yâhânom.”

17 Yawu sâm wain to mem Anitâ mepaem yiŋgim yuwu sâm ekyongop. “Wain to yu mem gâim aŋgim neŋet. 18 Nâŋe sâp yupâek wain to yu yen orowâk tatmâ ki nem yâhâwom. Yamâ benŋe nenomain yuŋak ki pesuk sâwuap. Hâmbâi Anitâŋe hâŋgânnohomu âwurem gewom yanâmâ yen orowâk tatmâ nem yâhâmbisâin.

19 Otmu baŋga mem Anitâ mepaem motokmâ yiŋgim yuwu sâm ekyongop. “Yu mem aŋgim neŋet. Yuâmâ nâhât sunumne yawu oap. Nâŋe yeŋgât matyeŋe membom. Yakât otmâ sâp sâsâŋan baŋga nem yâhânomai yan nâ nâŋgânihim mannomai. Yawu sâm mem yiŋgimu newi.

20 Sot nem tiŋ pilâŋetâ Yesuŋe wain to ya yâhâpŋe mem yiŋgim yuwu sâm eknongop. “Wain to yuâmâ nâhât hepne yawu oap. Gârâmâ nohoŋetâ hepne gemu mumbom yan Anitâŋe nâhât den sâm kalop yakât bulâŋe tâŋ tâŋâk tetewuap. Yawu otmâ Anitâŋe lohimbi kerek yeŋgât tosayeŋe pilâyiŋgiwuapgât mâtâp tetem heŋgeŋguwuap. 21 Yawu gârâmâ yeŋgâlembâ lok âlâŋe betnehen kioŋmâ kasalipne yeŋgât bâtyeŋan mem katnekbuap. 22 Nâ lok bulâŋe nohoŋetâ mumbom ya Anitâŋe sâm kalowâke yamâ lok yaŋe yawu otnihiwuap yakât matŋe Anitâŋe matŋe umatŋe waŋmu membuap.” Yawu sâop.

23 Yawu sâm ekyongomu topŋe nâŋgâne sâm “âlâhât yap” sâm âiahowi.

Yesu hoŋ bawalipŋaŋe sâm kuaŋgiwi.

24 Yesu hoŋ bawalipŋe yeŋgâlen gâtŋe âlâ me âlâŋe sâp patoen kunyeŋe pato otbuap yakât sâm kuaŋgiwi. 25 Sâm kuaŋgiŋetâ Yesuŋe den âlâen hâum yuwu sâm ekyongop. “Lok papatolipyeŋaŋe nâŋgâmai dopŋan lohimbi galemyongomai. Galemyongoŋetâ lohimbiŋe yâk yeŋgât amutyeŋan manmâ “Kutdâlipnenŋe” sâm heroŋe nâŋgâyiŋgimai. 26 Papatolipyeŋaŋe otyiŋgimai yawu yeŋeâmâ ki otnomai. Yeŋgâlen gâtŋe âlâ me âlâ bukulipyeŋaŋe yeŋgât nâŋgâyiŋgiŋetâ yahalâkgât yeŋe meŋetâ huruŋ huruŋ otmu yâk yeŋgât amutyeŋan mannomai. Otmu yeŋgâlen gâtŋe âlâ me âlâŋe bukulipyeŋe yeŋgât kunyeŋe pato tatne nâŋgâmaiŋe bukulipyeŋe yeŋgât hoŋ bayiŋginomai. 27 Sâŋetâ nâŋgâwe. Lok girawuya yeŋgât lohimbiŋe nâŋgâyiŋgiŋetâ yahatmap? In tatmâ sot nemai ya yeŋgât nâŋgâyiŋgiŋetâ yahatmap me sot, sot um hoŋ kakoloŋ otyiŋgimai ya yeŋgât nâŋgâŋetâ yahatmap? Bulâŋanâk in tatmâ sot nemai ya yeŋgât nâŋgâyiŋgiŋetâ yahatmap yakâ. Yawu gârâmâ nâŋeâmâ hoŋ bayiŋgiman.

28 Nâ hâhiwin kakŋan manmâ gamune yeŋe ki pilânekmâ âlâengen arai. 29 Yakât otmâ sâp patoen nâŋe tihityeŋe otmâ galemyongowomgât pat awoŋnaŋe kunihiop. Yakât dopŋeâk yeŋe Isirae lohimbi komot kâiân yâhâp ya galemyongonomaihât nâŋe nep sâm yiŋgian. 30 Sâp patoen orowâk tatmâ nenom. Yanâmâ yeŋe Isirae lohimbi komot kâiân yâhâp ya yeŋgât den sâm hâreyiŋginomai ya sâm yiŋgian.” Yawu sâop.

Petoroŋe betbaŋgiwuap yakât Yesuŋe sâop.

(Mataio 26:31-35 Mareko 14:27-31 Yoane 13:36-38)

31 Yawu sâm ekyongom benŋe Simon Petoro yuwu sâm ekuop. “Simon, den âlâen hâum yuwu sâmune nâŋgâ. Matuk mendâremunŋe toŋe gemu helekŋe mem pilâmunŋe arimap yakât dopŋeâk Satanŋe topyeŋe mem tetewe sâm hâhiwin yiŋgiwuapgât Anitâ ekuop. 32 Ekumu Anitâŋe nâŋgâwaŋgim ya sâm kalop. Yawu gârâmâ biwiyeŋe houŋ sâmapgât Anitâ ulitguwan. Ulitgumune yakât otmâ gâ gikiâk betnohowuat. Yawu otmâ sâp ki kâlep otmuâk nâhâlen biwihaŋe tiŋâk kepeim bukulipge mem heweweŋ tuhuyekbuat.” Yawu sâop.

33 Yawu sâmu Petoroŋe yuwu sâm ekuop. “Kutdâ, gâ pâi emetŋan katgekŋetâ tatbuat yamâ nâ orowâk yan tatdomgât naŋgan. Me gâ gohoŋetâ mumbuat yanâmâ nâ orowâk notgonomaihât naŋgan. Nâŋe gâ ki pilâhekmâ ariwom.”

34 Sâmu sâop. “Petoro, yuwu sâmune nâŋgâ. Gâ betnohom ki nâŋgâwaŋgian sâm kurihiakbuat. Kurihiakdâ kalimbuŋe otmu gokorok isewuap.” Yawu sâop.

Kapam yâhâp mem ariwi.

35 Yawu sâm ekum benŋe hoŋ bawalipŋe kerek yuwu sâm ekyongop. “Emelâk hâŋgânyongomune tewetsenŋe, itâkat, kâi katipŋe, senŋe âlâlâ barahâk ari den kâsikum yiŋgiwi sâp yan umburuk otmâ manbi me bia?” Sâmu sâwi. “Bia.”

36 Sâŋetâ sâop. “Emelâk yawu otbiâke yamâ yiwereŋe yuâmâ tewetsenŋe, itâkat senŋe âlâlâ ya miakmâ arinomai. Yâhâ emelâk emet inânŋan nâhât nâŋgâm den âlâ yuwu kulemguwi yakât bulâŋe nâhâlen tetewuap. “Yâkât nâŋgâŋetâ lok bâleŋe yawu oap.” Den yakât bulâŋe nâhâlen tetewuap yakât otmâ yeŋgâlen gâtŋe âlâ me âlâ kapam ki tatyiŋgiap yâkŋeâmâ yeŋgât hâk katipŋe tuhum pilâm yaŋe mem kapam puluhunomai.

38 Sâmu sâwi. “Kutdâ, yu ek, kapam yâhâp tap.”

Sâŋetâ sâop. “Pesuk yap, yakât denŋe âlâ ki sâwe.”

Yesuŋe Oliwa pumŋan yâhâ Anitâ ulitguop.

(Mataio 26:36-46 Mareko 14:32-42)

39 Yâhâ Yesuŋe omoŋ ârândâŋâk Yerusalem kapi ya pilâm kapi âlâ Oliwa pumŋan tap yan yâhâ iminiop. Yakât otmâ hoŋ bawalipŋe meyekmu Yerusalem pilâm Oliwa pumŋan yâhâwi. 40 Mâtâwân yâhâm tatŋetâ hoŋ bawalipŋe katyekbe sâm yuwu sâm ekyongop. “Biwiyeŋe houŋ sâmu lohotŋe otmâ pilânekmaihât Anitâ ulitguŋet.”

41 Yawu sâm ekyongom pereŋ pilâm bam gâtŋaŋe ge tatmâ Anitâ ulitgum yuwu sâop. 42 “O awoŋ, umatŋe tetenihiwe sâm oap yu nâŋgârâ ki teteâkgât naŋgan. Yawu gârâmâ nâhât ombe watmâ ki otbuat. Gike ombeheâk watmâ otbuat.” Yawu sâm ekuop. 43 Yawu sâm ekumu biwiŋe houŋ sâmapgât aŋelo âlâŋe himbimâmbâ ge mâmâŋe otbaŋgiop. 44 Yawu otmu hâkŋe biuk sâmu nâŋgâm Anitâhâlen biwiŋaŋe tiŋâk kepeim ulitguop. Ulitgumu ohowak birik birik kumu hep kâtŋe papato tiriŋ târâŋ sâm gemu ekmain yakât dopŋe tiriŋ târâŋ sâm hânân giop.

45 Yawu otmâ ulitgum tiŋ pilâm yahatmâ hoŋ bawalipŋe yeŋgâlen ba yekmu biwiyeŋe umatŋe otmu yaŋak aman pâlâmŋe iwi. 46 Aman pâlâmŋe iŋetâ mândeyekmâ yuwu sâm ekyongop. “Yen wongât aman pâlâmŋe iai? Lohotŋe otmâ pilânekmaihât yahatmâ golâek tatmâ Anitâ ulitguŋet.” Yawu sâop.

Yesu mewi.

(Mataio 26:47-56 Mareko 14:43-50 Yoane 18:3-12)

47 Yawu sâm ekyongomu bukuyeŋe âlâ, kutŋe Yurasi, yâkŋe lok seseŋgâlâk dâiyekmu takawi. Takaŋetâ Yurasi kulet sâyiŋgim Yesuhâlen ba parahuop. 48 Parahumu Yesuŋe yuwu sâm ekuop. “Menekŋetgât dop kum parahunekdâ ekmune bâleap.” Yawu sâop.

49 Yawu sâm ekumu Yesu mem âlâlâ tuhumai sâm hoŋ bawalipŋaŋe yuwu sâm âikuwi. “O kutdâ, nâŋgâningirâ tewet mem lawityekne.” 50 Yawu sâŋetâ yâk yeŋgâlen gâtŋe âlâŋe yahatmâ tewetŋe mem hotom uminiwi ya yeŋgât kunyeŋahât hoŋ bawaŋe ya ândâpŋe bonângen ya topŋambâek kârâm hâreop. 51 Kârâm hâremu Yesuŋe “Pilâŋet,” sâm kuyiŋgiop. Yawu sâm kuyiŋgim hoŋ bawa yakât ândâpŋe ya mem katmu katarahop.

52 Yawu otmâ hotom uminiwi ya yeŋgât kunlipyeŋe, otmu opon kâmbukŋahât tembe lâu yeŋgât kunlipyeŋe otmu Yura yeŋgât papatolipyeŋe yekmâ Yesuŋe yuwu sâm ekyongop. “Yen unam tewet otmu kapamgât sâtŋe metŋe âlâlâ lâum takai. Yeŋe nâhât lok bâleŋe sâm menekne sâm takai me? Me lok bâleŋe âlâ kune sâm takai? Yu ekmune bâleap. 53 Nâŋe hilâm ârândâŋ Anitâhât opon kâmbukŋan yâhâ lohimbi den kâsikum yiŋgim gaman. Yan bân menekbâi. Yamâ sâp yiwereŋe yu Omoŋgât Amboŋaŋe biwiyeŋe mem hâlimgumu meneknomaihât Anitâŋe sâm kalop.” Yawu sâop.

Petoroŋe Yesu betbaŋgiop.

(Mataio 26:57-58,69-75 Mareko 14:53-54,66-72 Yoane 18:12-18,25-27)

54 Yesuŋe yawu sâm ekyongomu hotom uminiwi ya yeŋgât kunyeŋe pato yâkât emelan dâim ariwi. Dâi ariŋetâ Petoroŋe yok pilâm betyeŋan watyekmâ ariop. 55 Yesu mem emelan yâhâŋetâ tembe lâu yaŋeâmâ emet hawiŋan ba kâlâp uŋetâ semu nâŋgâm ikaiakmâ tatbi. Yâhâ Petoro yâku yawuâk kâlâp nâŋgâm ikaiakmâ talop. 56 Yawu tatŋetâ hoŋ bawa imbi âlâŋe Petoro ekmâ yuwu sâm tembe lâu tatbi ya ekyongop. “Lok yuâmâ yâk orop manŋetâ yekman.” Yawu sâop.

57 Yawu sâmu Petoroŋe kurihiakmâ yuwu sâop. “Lok enda ki nâŋgâwaŋgian.” Yawu sâop.

58 Yawu sâmu tatŋetâ benŋe lok âlâŋe ekmâ yuwu sâop. “Gâ yâk orop manmat.”

Sâmu sâop. “Nâ bia.”

59 Yawu sâmu sâp ki kâlep otmuâk benŋe lok âlâŋe ekmâ yuwu sâop. Yesuâmâ Galilaia amboŋe. Otmu gâ gurâ yawuâk Galilaia gâtŋe. Yakât otmâ gâmâ yâkât komolân gâtŋe geksan. Nâŋgâmune yawu oap.” Yawu sâop.

60 Sâmu sâop. “Lok sâm tai endamâ bulâŋanâk ki nâŋgâwaŋgian.” Yawu sâm oan mâne gokorok isiop. 61 Gokorok isian mâne Yesu Kutdâŋe purik sâm Petoro ehop. Ekmu yan Yesuŋe emet inânŋan den yuwu sâm ekuop ya nâŋgâmu teteop. “Gâŋe nâhât “ki nâŋgâwaŋgian” sârâ kalimbuŋe otmu yan gokorok isewuap.” 62 Den ya nâŋgâmu tetemu biwiŋe ŋasinâk pato otmu pilâyekmâ ikŋiâk ba kinmâ hik ŋâik ŋâihâk isiop.

Yesu mem âlâlâ tuhuwi.

(Mataio 26:67-68 Mareko 14:65)

63 Otmu tembe lâu nombotŋe Yesu galemgum kinbiŋe senŋe sâhâm kâtâpgum ândâpŋe huhuwi. 64 Ândâpŋe huhum nombotŋaŋe yuwu sâwi. “Bâiŋ, ândâpge âlâŋe huhuap?” 65 Yawu sâm senŋan gem hâim hilitbi.

Yesuŋe ikŋe topŋe sâm tetem ekyongop.

(Mataio 26:59-66 Mareko 14:55-64 Yoane 18:19-24)

66 Yawu otŋetâmâ emet haŋ sâmu yanâk Yura yeŋgât papatolipyeŋe, otmâ hotom uminiwi ya yeŋgât kunlipyeŋe, otmu Mosehât girem den kâsikum yiŋgiminiwiŋe menduhuakŋetâ tembe lâulipyeŋaŋe Yesu mem yâhâ katŋetâ kinmu yuwu sâm âikuwi. 67 “Anitâŋe tihitnenŋe otbe sâm hâŋgângohomu ge mansat me bia?”

Sâŋetâ sâop. “Nine topne sâm tetem ekyongomuneâmâ nâŋgâŋetâ ki bulâŋe otbuap. 68 Yâhâ den âlâ âiyongomuneâmâ yeŋe matŋe ki sânomai. 69 Yawu gârâmâ nâ lok bulâŋaŋe pilâyekmâ himbimân yâhâwom. Himbimân yâhâ Anitâ yahat yahatŋe, Wâtgât Amboŋe, yâk orowâk tatdom.”

70 Yawu sâmu nâŋgâm pârâk pilâm yuwu sâm ekuwi. “Kutne “Lok Bulâŋe” sâm gikak ahonakmat. Yakât nâŋgâmunŋe “Anitâhât Nanŋe” yawu oap. Yakât sârâ nâŋgâne. “Nâ Anitâhât nanŋe mansan,” yawu sâmat me.”

Sâŋetâ sâop. “Den yu yai yakâ. Nâmâ Anitâŋe hâŋgânnohomu gewan.”

71 Sâmu sâwi. “Bâiŋ, den kâmbukŋe hâliliŋe sâmu nâŋgâmunŋe pesuk yap. Ikŋahât nâŋgâmu yahatsap.” Yawu sâwi.